Μερικές σκέψεις για τη Μονή Βατοπαιδίου.

«Το φιλανθρωπικό έργο της Μονής Βατοπεδίου».
Έχω την τάση, να συμπαθώ όσους κατηγορούνται από όλους. Γιατί, σκέφτομαι, μπορεί ένας άνθρωπος ή μια ομάδα ανθρώπων να έχουν κάνει λάθη, παραλήψεις ακόμη και παρανομίες αλλά μπορεί να είναι το απόλυτο κακό; Και γιατί δεν ξεκαθαρίζει η κατάσταση;
«Η Μονή Βατοπαιδίου, διαθέτει ετησίως το 50% των καθαρών εσόδων της για: «υποτροφίες φοιτητών, «βοήθεια σε άπορες οικογένειες» «ιατρική περίθαλψη απόρων» κλ.π., έλεγε κάποτε η ανακοίνωση της Μονής.
Είμαι σίγουρος ότι η Μονή έχει βοηθήσει πολλούς ανθρώπους και πέρα απ’ όλα αυτά. Και οι άλλες επίσης. Αλλά μου φάνηκε –δεν το κρύβω- ένα αδύναμο επιχείρημα. Αν οι μοναχοί του Βατοπεδίου που είχαν αφεθεί μόνοι τους σε κάθε είδους επίθεση είχαν ζητήσει τα φώτα ενός επικοινωνιολόγου, ίσως να τους έλεγε, «Μιλήστε για το έργο σας». Επειδή στο βάθος ούτε κι εκείνος θα τους πίστευε.
Τότε, ο επιφυλακτικός, ακόμη ο κακόπιστος θα μπορούσε να απαντήσει : «εντάξει τα κάνατε όλα αυτά για τα οποία σας κατηγορούν αλλά δώσατε και στους φτωχούς».
Θα μπορούσε να πει ότι φιλανθρωπία με την έννοια αυτή κάνουν και οι μητροπόλεις, όλες οι εκκλησίες, αλλά και οι άλλες θρησκείες, οι μουσουλμάνοι, οι βουδιστές.
Το κατ’ εξοχήν «φιλανθρωπικό έργο» δεν είναι αυτό.
Γι’ αυτό θα προτιμήσω τις δικές μου σκέψεις.
Επισκέφθηκα κάποτε το Άγιον Όρος.
Θυμάμαι στην επιστροφή, στο λεωφορείο, γνώρισα τυχαία κάποιον άνθρωπο. Καθόταν στο διπλανό κάθισμα και πιάσαμε την κουβέντα.
Ήταν ένας άνθρωπος μέσης ηλικίας αξιοπρεπέστατος ιδιαίτερα ευκατάστατος, (είχε ένα εργοστάσιο ξυλείας στη νότια Ελλάδα).
Αφού είπαμε πολλά, τον ρώτησα γιατί ταξιδεύει με το λεωφορείο. Μου απάντησε πως δεν μπορεί να οδηγήσει, γιατί έχει κάνει πρόσφατα εγχείρηση καρδιάς. Κινδύνευσε να πεθάνει.
Διατηρούσε σχέση από καιρό με δυο μοναχούς του Βατοπεδίου. Δεν ζούσαν μέσα στη Μονή αλλά στα περίχωρα. Ήταν δυο αδέλφια. Τους συναντούσε κάθε χρόνο. Όταν επρόκειτο να κάνει την εγχείρηση δεν σκέφθηκε να τους ενημερώσει. Το έκαναν όμως κάποιοι συγγενείς του. Επικοινώνησαν οι ίδιοι, και πρότειναν να μεταφερθεί στο χειρουργό, που γνώριζαν, άγνωστο πως, το όνομά του μια συμβουλή. Ο άνθρωπος πίστευε ότι σώθηκε χάρη σ’ αυτή τη συμβουλή. Κάθε χρόνο επισκέπτονταν εκείνους τους δυο μοναχούς και περνούσε λίγο καιρό μαζί τους. Σ’ ένα καλύβι.
Είμαι επιφυλακτικός απέναντι στα θαύματα και δεν σας κρύβω, ότι μου φάνηκε υπερβολικό. Να μην πω τερατώδες.
Όμως ο άνθρωπος δίπλα μου δεν ήταν τρελός. Ήταν πολύ οργανωμένος, νηφάλιος, με συγκροτημένες απόψεις και μόρφωση.
Σκέφτηκα, πως ότι και αν έχει συμβεί, η παρουσία εκείνων των μοναχών, σ΄ εκείνο το κελί και η προσευχή τους, είχε για τον άνθρωπο αυτόν, πολύ μεγάλη σημασία.
Όταν αργότερα, ξέσπασε ο θόρυβος, τον θυμήθηκα. Θα σας πω γιατί.
Ο μοναχός αναζητεί τον δρόμο που τον οδηγεί στην ενόραση, στη θέαση του «θείου». Ο μοναχός της Ανατολής αναζητεί τη θέαση του Θεού με τις στερήσεις και τη νοερά προσευχή.
Το Άγιον όρος είναι και σήμερα η καρδιά του Ορθόδοξου Μοναχισμού.
Βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος πολλών ανθρώπων στον κόσμο όχι μόνο των Ελλήνων όχι μόνο των ορθοδόξων ή και αποκλειστικά των χριστιανών. Όλη η αποσκευή που κομίζει, είναι και ο πυρήνας της αξίας του.
Και αυτό είναι κάτι που συμβαίνει σχεδόν από την αρχή της ιστορίας των Μονών του Άθω.
Οι Ρώσοι και όλοι οι λαοί των Βαλκανίων έχουν μερίδιο πνευματικής και εθνικής κληρονομιάς στον Άθω. Εκεί βρίσκονται οι προσφορές των ηγεμόνων τους, βιβλία και ιστορίες των αγίων. Μετά την πτώση του κομμουνισμού, το ενδιαφέρον έχει αναθερμανθεί.
Η κληρονομιά του Άθω είναι σημαντική και για την Δύση που ο μοναχισμός της ακολουθεί ένα δρόμο διαφορετικό προς την ενόραση, εκείνον της κοινωνικής εργασίας.
Ένα από τα πιο θερμά κείμενα για το Άγιον Όρος, έχει γραφτεί από έναν πάπα.
Ήταν την εποχή της τέταρτης σταυροφορίας. Οι δυτικοί σταυροφόροι, είχαν ήδη καταλάβει και σχεδόν καταστρέψει την Κωνσταντινούπολη και κατεβαίνοντας προς το Νότο, άρχισαν να ενοχλούν τους μοναχούς του Όρους, να κάνουν επιδρομές σε μονές και να λεηλατούν κειμήλια και ιερά λείψανα.
Τότε οι ηγούμενοι των μονών, έγραψαν στον πάπα Ινοκέντιο τον Γ’. Εκείνος έστειλε επιστολές στους αρχηγούς των σταυροφόρων στις οποίες εκθείαζε το ασκητικό ήθος και τους πνευματικούς αγώνες των μοναχών, ενώ έθετε τις μονές υπό την προστασία του.
Τα κείμενα αυτά είναι γνωστά σε όλη την Ευρώπη.
Το κατ’ εξοχήν φιλανθρωπικό έργο, συνολικά του Αγίου Όρους, είναι η ίδια του η ύπαρξη. Που για να συνεχιστεί πρέπει να υπάρχουν τα κτίρια και οι άνθρωποι. Αυτό έχει κόστος. Πόσο αποτιμάται η αναπαλαίωση ενός κτιρίου ενός κτιρίου τριών στρεμμάτων; Δεν πρέπει η πολιτεία να νομοθετήσει για την μοναστηριακή περιουσία ώστε να μην αφήνονται «πορτούλες» και «παραθυράκια» λεία των παραβατών;
Υπήρξαν παρανομίες;
Σε οποιαδήποτε χώρα της Ευρώπης, από το καλοκαίρι του 2008 μέχρι σήμερα, η Δικαιοσύνη θα είχε ξεκαθαρίσει και μάλιστα ταχύτατα την κατάσταση. Όμως στη χώρα μας το «Βατοπαίδι» χρησιμοποιήθηκε σαν όπλο στην αντιπαράθεση μεταξύ πολιτικών και οικονομικών παραγόντων.
Σε μια εποχή που το ηθικό έλλειμμα είναι μεγαλύτερο από το οικονομικό, επιχειρείται διεθνώς να απαξιωθεί η όλη εκκλησία (τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση) σαν εμπορική εταιρεία που σκοπό έχει να ληστεύει τους ανθρώπους.
Ο άνθρωπος που συνάντησα στο λεωφορείο θα τολμούσε άραγε σήμερα να ξαναπεί σε κάποιον άγνωστο την ιστορία του; Τη δική του αλήθεια στο τέλος τέλος, χωρίς ο συνομιλητής του να τον δει καχύποπτα, ή μήπως θα πρέπει να αισθάνεται ηλίθιος, επειδή έχει πνευματικούς αδελφούς κάπου στον κόσμο;