Translate

Τρίτη 29 Σεπτεμβρίου 2009

ΙΡΒΙΝΓΚ ΚΡΙΣΤΟΛ: Ο θεμελιωτής του νεοσυντηρητισμού


Του Κυριάκου Θεοδωρακάκου*

Έφυγε πρόσφατα από τη ζωή, στην ηλικία των 89 ετών, ο Irving Kristol, ένας από τους ανθρώπους που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην πνευματική και πολιτική κουλτούρα του τελευταίου μισού του 20ου αιώνα.
Γεννημένος στις 22 Ιανουαρίου 1920, στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, υπήρξε ο «πνευματικός πατέρας» του «νεοσυντηρητισμού», πολιτικής ιδεολογίας με ρίζες στον τροτσκισμό, που διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στη διαμόρφωση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής κατά την περίοδο του ψυχρού πολέμου και κυρίως μετά την τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001.
Έγραψε για πολλά μέσα ενημέρωσης και πολλά βιβλία ανάμεσα τους «Νέοσυντηρητισμός: Η αυτοβιογραφία μιας ιδέας» και «Περί της δημοκρατικής ιδέας στην Αμερική».
Οι ιδέες του είχαν μεγάλη επιρροή στην κυβέρνηση Μπους και το 2002 τιμήθηκε με το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας (η ανώτερη διάκριση στις ΗΠΑ).από τον ίδιο τον πρόεδρο Μπους.
Commentary, (Σχολιαστής), που προωθεί σαν βασική πολιτική ιδεολογία τον αντικομουνισμό και την πολεμική κατά της ΕΣΣΔ, ενώ ταυτόχρονα υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κίνημα του Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ, ο Κρίστολ διαχωρίζει τη θέση του από το ρεύμα της Νέας Αριστεράς (και τον έντονο αντιαμερικανισμό του) και αποχωρεί από το Δημοκρατικό Κόμμα. Θα ολοκληρώσει την περιπλάνησή του στο πολιτικό φάσμα των ΗΠΑ με την ένταξή του, στις αρχές της δεκαετίας του 70 στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, που καθώς έλεγε ο ίδιος του φάνηκε στην αρχή, «τόσο ξένο σα να είχε προσχωρήσει στην καθολική εκκλησία».
Ο νεοσυντηρητισμός
Ο όρος «νεοσυντηρητισμός» (neoconservatism) δεν είναι δικός του. Είναι μια έκφραση του σοσιαλδημοκράτη διανοούμενου Mich. Harrington για τους πρώην φιλελεύθερους που εντάχθηκαν στους ρεπουμπλικάνους.
«Ο νεοσυντηρητικός, είναι ένας πρώην φιλελεύθερος που ληστεύτηκε από την πραγματικότητα» απαντά ο Κρίστολ.«Ο φιλελεύθερος», είναι ένα πρόσωπο, που παρακολουθεί ένα δεκαοκτάχρονο κορίτσι, να εκτελεί ζωντανά στη σκηνή σεξουαλικές πράξεις και αναρωτιέται αν του έχουν καταβάλει τον κατώτερο μισθό». On the Democratic Idea in America (New York, 1972)Σε αντίθεση με τον παραδοσιακό συντηρητισμό ο Kristol, δεν περιορίστηκε στην απόρριψη των θέσεων της Αριστεράς. Οι νεοσυντηρητικοί διατύπωσαν θέσεις για την βελτίωση των οικονομικών και των κοινωνικών θεσμών, ενώ ορισμένες απόψεις τους (για την κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων την έκταση του κοινωνικού κράτους, τη φορολογική πολιτική) τους έφεραν σε αντίθεση με τους παραδοσιακούς ρεπουμπλικανούς.
Ο καπιταλισμός, έχει δυο βασικά πλεονεκτήματα. «Βελτιώνει μέσω της προσφοράς αγαθών και υπηρεσιών τις συνθήκες ζωής των ανθρώπων, και διασφαλίζει σε μεγάλο βαθμό την ατομική ελευθερία». Two Cheers for Capitalism (New York, 1978).


Η τροτσκιστική αφετηρία

Οι πρωτοπόροι της πνευματικής κίνησης του «νεοσυντηρητισμού», o Daniel Bell o Irving Howe, και φυσικά ο Irving Kristol, είχαν κοινά χαρακτηριστικά. Οι περισσότεροι, ήταν παιδιά Εβραίων μεταναστών που είχαν εγκαταλείψει την Ευρώπη σε συνθήκες μεγάλης φτώχιας. Ήταν όλοι απόφοιτοι του City College της Νέας Υόρκης, του «Χάρβαρντ του προλεταριάτου» όπως το αποκαλούσαν εξαιτίας της δωρεάν εκπαίδευσης που παρείχε. Ξεκίνησαν τις πολιτικές και πνευματικές τους αναζητήσεις από την τροτσκιστική «Παλαιά Αριστερά» της δεκαετίας του 1930», την περίοδο της μεγάλης οικονομικής ύφεσης και της ανάπτυξης των συνδικάτων.
Η δολοφονία του Τρότσκι οι εκκαθαρίσεις αντιφρονούντων μέσα και έξω από την Σοβιετική Ένωση η συμμετοχή των ΗΠΑ στον πόλεμο (που είχε υποστηριχτεί από τους φιλελεύθερους και τους Δημοκρατικούς), η ανάδειξη του ηγεμονικού της ρόλου μετά από αυτόν, αλλάζουν την εικόνα του τοπίου.
Ο Kristol γυρίζει οριστικά την πλάτη στις κομμουνιστικές ιδέες της νεότητάς του ξεκινώντας μια πορεία που έμελε να τον αναδείξει σε έναν πρωταγωνιστή της δεξιάς, έναν πρωτοπόρο στοχαστή και συγγραφέα.


Η περίοδος του Φιλελευθερισμού


Ο Kristol, και άλλοι φιλελεύθεροι, συγκεντρώνονται στις αρχές της δεκαετίας του 50, γύρω από το περιοδικό

Όμως ο καπιταλσιμός "δεν δίνει ίσες ευκαιρίες, δίνει όμως ίσες δυνατότητες" και καμιά οικονομική θεωρία δεν απαντά στο υπαρξιακό ερώτημα του ανθρώπου και γι’ αυτό, θα πρέπει να εμπλουτίζεται «με την πολιτική φιλοσοφία, την ηθική, ακόμη και τη θρησκευτική σκέψη».
Ο νεοσυντηρητισμός για τον Kristol, δεν είναι ιδεολογία, αλλά εργαλείο σκέψης και πάντως όχι μέσον για να συλλέξει κάποιος κοινωνικά οφέλη και αξιώματα.
«Διαβάζει» τον κόσμο σαν ένα πεδίο διαρκούς διαπάλης του απόλυτου καλού, με το απόλυτο κακό. Αμφισβητεί την αξία της διπλωματίας και προκρίνει τη χρήση της στρατιωτικής βίας. Δίνει έμφαση στις μονομερείς ενέργειες εκ μέρους των ΗΠΑ και υποβαθμίζει τη σημασία των πολυμερών οργανισμών.
Οι νεοσυντηρητικοί θεώρησαν «ανήθικη» τη πολιτική της ειρηνικής συνύπαρξης με τη Σοβιετική Ένωση, υποστηρίζοντας ότι εξίσωνε τις ΗΠΑ (κόσμο του καλού), με τη Σοβιετική Ένωση (κόσμο του κακού), και αποδεχόταν τον διαμελισμό της Ευρώπης. Στους πολυμερείς οργανισμούς επικρατούσαν οι χώρες του τρίτου κόσμου και στην Ευρώπη υπήρχε το ρεύμα του «ευρωκομουνισμού» που αποτελούσε «Δούρειο Ίππο» της Μόσχας. Κατά συνέπεια η μονομερής δράση των ΗΠΑ ήταν μονόδρομος.


Ρέιγκαν και Μπους


Ο Irving Kristol υπήρξε ο εμπνευστής της ιδέας, ότι η παγκόσμια ηγεμονία της Αμερικής ήταν κάτι καλό για την ίδια αλλά και για τον υπόλοιπο κόσμο. Η αμερικανική κοινωνία ήταν η πιο επιτυχημένη αλλά και ηθικά ανώτερη. Η πολιτική της Reaganite που πρότεινε ήταν ένας συνδυασμός στρατιωτικής ισχύος και ηθικής σαφήνειας.
Έτσι, ο Ronald Reagan δεν δίστασε να συγκρουστεί με τον συντηρητικό ρεαλισμό των οπαδών του Kissinger. Διατύπωσε το όραμα της ιδεολογικής και στρατηγικής νίκης κατά των δυνάμεων του διεθνούς κομμουνισμού, έβαλε τέλος στον εφησυχασμό για την σημασία της σοβιετικής απειλής, ενίσχυσε την στρατιωτική υπεροχή των ΗΠΑ και αντιστάθηκε στην κομμουνιστική επέκταση στον τρίτο κόσμο. Υπερασπίστηκε την ιδέα της αμερικανικής ηθικής υπεροχής, και συγκρότησε με σαφήνεια τους ηθικούς σκοπούς της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Εξαγωγή της δημοκρατίας και των αμερικανικών αρχών της χρηστής διακυβέρνησης, ελευθερία των αγορών, σεβασμός των ατομικών ελευθεριών.
Όσοι πίστευαν πως με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ θα τελείωνε και η ιδεολογική κυριαρχία των συντηρητικών διαψεύστηκαν. Στις αρχές του 1997, ο Irving Kristol μαζί με τον Robert Kagan, ιδρύουν το «Σχέδιο για τον Νέο Αμερικανικό Αιώνα» (PNAC) εκπαιδευτικό οργανισμό και δεξαμενή σκέψης που λειτούργησε ως το τέλος του 2006. Μετά τη νίκη τους επί της «αυτοκρατορίας του κακού», οι Ηνωμένες Πολιτείες με προφανή στρατηγική και ιδεολογική κυριαρχία μπορούν πλέον να εργασθούν για την επικράτηση των αρχών της σε όλο τον κόσμο. Η νέα αμερικανική εξωτερική πολιτική θα έπρεπε να στοχεύει –κατά τον Κρίστολ- στην «καλοπροαίρετη παγκόσμια ηγεμονία» στην ενίσχυση της ασφάλειας της Αμερικής και την υποστήριξη των συμμάχων που προωθούν τα συμφέροντά και τις αρχές της.
Η δημοσίευση του δόγματος Μπους μετά την 11η Σεπτεμβρίου έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από τους συντηρητικούς που ζητούσαν όμως κάτι παραπάνω από το «να βγούμε εκεί έξω και να σταματήσουμε τους τρομοκράτες».
Η σφαγή του Μανχάταν, είναι για τους συντηρητικούς, το εναρκτήριο λάκτισμα της επίθεσης του ισλαμοφασισμού, που αποσκοπεί στην παγκόσμια επικράτηση. Η στρατιωτική νίκη δεν ήταν αρκετή αν δεν οδηγούσε στην επικράτηση των αμερικανικών αρχών και την ιδεολογική ήτα του ισλαμοφασισμού.
«Ο κόσμος στον οποίο ζούμε έχει τα χάλια του. Είναι προς τιμήν του Μπους ότι έχει πάρει σοβαρά το ζήτημα και ασχολείται με αυτό. Ο κίνδυνος δεν είναι ότι θα πάμε και θα κάνουμε πάρα πολλά. Ο κίνδυνος είναι ότι θα πάμε και θα κάνουμε πολύ λίγα», τόνιζε ο γιος του Irving, William Kristol που διαδέχθηκε τον πατέρα του στη διεύθυνση του περιοδικού «The Weekly Standard».
Η μονομερής δράση των ΗΠΑ, βασική αρχή των συντηρητικών υπήρξε άλλωστε βασικός πυλώνας της πολιτικής Μπους από την αντιπαλότητα με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο ως την επέμβαση στο Ιράκ με την συνεργασία των Βρετανών χωρίς την έγκριση του ΝΑΤΟ.
«Πρωτοπόρος του πνεύματος ο οποίος προσχώρησε στο συντηρητικό κίνημα» για τον πρώην πρόεδρο Μπους, «ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που οδήγησαν στην αναδιαμόρφωση της αμερικανικής κοινής γνώμης κατά τα τελευταία 40 χρόνια». για τον Norman Podhoretz, που τον διαδέχθηκε στην διεύθυνση του Commentary.
Ο Kristol, επικρίθηκε από τους φιλελεύθερους και την Αριστερά, ενώ κάποιες από τις θέσεις του, συνδυάστηκαν με την εβραϊκή του καταγωγή, κάτι που προκάλεσε την αντίδραση του Νόαμ Τσόμσκυ.
Ο Kristol έφυγε από τη ζωή τη στιγμή που ένας ολόκληρος κύκλος έχει τελειώσει. Η εκλογή του Barac Obama, σηματοδότησε την επάνοδο των ιδεολογικής ηγεμονίας των φιλελεύθερων και την ήττα του συντηρητισμού.
«Υπάρχουν διαφορετικές αλήθειες για διαφορετικές κατηγορίες ανθρώπων» είχε πει ο ίδιος. «Υπάρχουν αλήθειες κατάλληλες για παιδιά. Αλήθειες κατάλληλες για φοιτητές. Αλήθειες κατάλληλες για την εκπαίδευση ενηλίκων. Και αλήθειες κατάλληλες για το υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης ενηλίκων. Υπάρχει όμως μια αντίληψη ότι μπορεί να υφίσταται ένα σύνολο από αλήθειες που να τις κατέχει ο καθένας. Αυτό είναι μια σύγχρονη δημοκρατική πλάνη. Δεν λειτουργεί». Origin of the Specious, Reason Magazine (July 1997)


Πηγή: Attica Press

Δεν υπάρχουν σχόλια: