Βαθαίνει το χάσμα μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών και απομακρύνεται η προοπτική της σύγκλησης Πανορθόδοξης Μεγάλης Συνόδου

Για ακόμη μία φορά το μεγάλο θύμα στη συνάντηση των εκπροσώπων των Εκκλησιών ήταν η ενότητα της Ορθοδοξίας. Έπειτα από πολλές μέρες συνεδριάσεων στο μοναδικό πράγμα που κατάφεραν να συμφωνήσουν ήταν στο ανακοινωθέν στο οποίο δημοσιοποίησαν τις διαφωνίες τους!
Το κλίμα μετά το τέλος της διορθόδοξης προπαρασκευαστικής επιτροπής που συνεδρίασε από τις 22 μέχρι τις 26 Φεβρουαρίου στο Σαμπεζύ της Γενεύης ήταν βαρύ. Οι αρχιερείς αποχώρησαν δύσθυμοι. Όσοι παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις στον εκκλησιαστικό χώρο είχαν τη βεβαιότητα πως πριν καν ξεκινήσει η συνεδρίαση στο Σαμπεζύ, ήταν δύσκολο να συγκλίνουν οι τόσο αντίθετες και διαφορετικές απόψεις. Οι εκπρόσωποι των Ορθοδόξων «κουβάλησαν» στις αποσκευές τους ένα σωρό αιτήματα, πάγιες θέσεις και είχαν, όπως λέγεται, εντολή από τους Προκαθημένους τους να μην κάνουν σπιθαμή πίσω σε αυτές. Ο καθένας για τους δικούς του λόγους αποφάσισε να προασπίσει το «τοπικό» του συμφέρον ή να υπηρετήσει τις εντολές του «κέντρου επιρροής» στο οποίο έχει ενταχθεί, αφήνοντας στην άκρη το καλό και την ενότητα της Ορθοδοξίας. Ο απολογισμός των συνεδριάσεων της πανορθόδοξης προπαρασκευαστικής επιτροπής είχε αρνητικό πρόσημο. Αρχιερείς επισημαίνουν πως είναι πολύ δύσκολο πια για να μιλάμε για την πιθανότητα σύγκλησης της Μεγάλης Πανορθόδοξης Συνόδου, τουλάχιστον για τα επόμενα δύο τρία χρόνια… «Δεν μιλάμε για διάλογο μεταξύ Καθολικών και Ορθοδόξων, όπου εκεί το χάσμα είναι βαθύ. Μιλάμε για διευθετήσεις μεταξύ Ορθοδόξων. Είναι απογοητευτικό να μην μπορούν να βρουν ένα κοινό τόπο και να συμφωνούν μόνο στο ότι… διαφωνούν» σχολίαζε κληρικός που παρακολουθεί πολλά χρόνια την πορεία του διορθόδοξου διαλόγου. Τα δύο «αγκάθια» που τους χωρίζουν Το πρώτο μεγάλο θέμα που χωρίζει τις Ορθόδοξες Εκκλησίες είναι ο τρόπος ανακήρυξης του Αυτοκεφάλου. Με λίγα λόγια «ποιος ορίζει» και με ποιες διαδικασίες την Αυτοκεφαλία μιας Ορθόδοξης Εκκλησίας. Οι θέσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου είναι σαφείς: αυτό και μόνο έχει το δικαίωμα να «δίνει» την Αυτοκεφαλία σε μια Ορθόδοξη Εκκλησία και οι υπόλοιποι εκπρόσωποι των Εκκλησιών να «υπογράφουν» μόνο ως μάρτυρες. Γι’ αυτό το θέμα υπάρχει μεγάλη διάσταση απόψεων από τους εκπροσώπους των άλλων Εκκλησιών. Δεν μπορεί, λένε, να αποφαίνονται στους προγενέστερους Τόμους και να υπογράφουν ως και οι πρώην Οικουμενικοί Πατριάρχες ή μερικοί μητροπολίτες που συμμετέχουν στην Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου και να μην έχουν λόγο οι υπόλοιπες Ορθόδοξες Εκκλησίες. Το δεύτερο μεγάλο «αγκάθι» που ταλανίζει τις σχέσεις μεταξύ των Ορθοδόξων και βγήκε στην επιφάνεια και σε αυτή τη συνεδρίαση της διορθόδοξης προπαρασκευαστικής επιτροπής είναι η σειρά που αναφέρονται οι Ορθόδοξες Εκκλησίες στα «Δίπτυχα». Όλοι συμφώνησαν πως στο μέλλον πρέπει να καταστούν ενιαία τα Δίπτυχα. Και αυτή τη φορά το θέμα παραπέμφθηκε στις ελληνικές καλένδες. Σήμερα, για παράδειγμα, παρουσιάζεται το οξύμωρο να εμφανίζεται η Εκκλησία της Γεωργίας σε μερικά Δίπτυχα στην έκτη θέση και σε Δίπτυχα άλλων Εκκλησιών στην ένατη! Τόσο η Εκκλησία της Γεωργίας, όσο και εκείνη της Κύπρου έχουν ζητήσει λόγω «παλαιότητας» να «ανέβουν» θέση στα Δίπτυχα των Ορθοδόξων Εκκλησιών. Η Ρωσία από την άλλη, φαίνεται να αναζητά έναν πιο σημαντικό ρόλο σε πανορθόδοξο επίπεδο, καθώς θεωρούν πως το δικαιούται εφόσον εκπροσωπεί έναν τεράστιο αριθμό Ορθοδόξων χριστιανών σε όλο τον κόσμο. Το ζήτημα των Διπτύχων είναι τόσο μπερδεμένο –ενδεικτικό του… μπερδέματος που υπάρχει στις σχέσεις μεταξύ των Ορθοδόξων– που σε μερικά από αυτά διαφέρει μέχρι και ο αριθμός των Εκκλησιών. Αυτό συμβαίνει διότι άλλοι αναγνωρίζουν ως Αυτοκέφαλη την Ορθόδοξη Εκκλησία της Αμερικής και άλλοι όχι. Οι συμμαχίες Οι συσχετισμοί μεταξύ των Εκκλησίων διαρκώς αλλάζουν και γι’ αυτό τα θέματα είναι δύσκολο να βρουν τη λύση τους. Εκτός από την εκκλησιολογία και τους Ορθόδοξους κανόνες υπάρχουν και οι ιδιαίτερες σχέσεις που έχουν κάποιες Εκκλησίες μεταξύ τους που αλλάζουν κατά πολύ τις ισορροπίες.. Το «μπλοκ» των Σλαβόφωνων Εκκλησιών, η ποικιλότροπη στήριξη που προσφέρει η Εκκλησία της Ρωσίας στην Τσεχία και την Πολωνία, οι καλές σχέσεις της Εκκλησίας της Κύπρου με τη Ρωσία δεν άπτονται της εκκλησιολογίας, όμως παίζουν και αυτές μεγάλο ρόλο στο ποιες απόψεις θα κυριαρχήσουν και με ποιο μέρος θα ταχθεί η κάθε πλευρά. Δεν είναι πάντως λίγοι εκείνοι που αναφέρονταν σκωπτικά στη σκοπιμότητα των συνεδριάσεων της προπαρασκευαστικής επιτροπής στο Σαμπεζύ. «Πολλοί από αυτούς που μετείχαν έδειχναν να απέχουν από την πραγματικότητα. Συνεδριάζουν σαν ένα κλειστό κλαμπ για θέματα που αφορούν εκατομμύρια Ορθοδόξους» υπογραμμίζουν. «Ελάχιστοι μπήκαν στον κόπο να ενημερώσουν τους Ορθόδοξους λαούς, έστω και μέσα από τους ναούς, για τα όσα διακυβεύονται ή το πόσο ιστορική είναι η σύγκληση μίας Μεγάλης Πανορθόδοξης Συνόδου. Λίγες είναι οι Εκκλησίες που υπολογίζουν και το λαϊκό στοιχείο» σημείωνε. Το ευχάριστο είναι πάντως πως αρκετοί εκπρόσωποι Ορθόδοξων Εκκλησιών συμφώνησαν στο Σαμπεζύ πως χρειάζεται να παραμείνει το Οικουμενικό Πατριαρχείο δυνατό και να έχει ρόλο «ενωτικό». Ίσως, υποστήριζαν, θα έπρεπε να είναι περισσότερο ευέλικτο και διπλωματικό στις διαπραγματεύσεις του με άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες που προβάλλουν διεκδικήσεις. Πηγή: Παρόν της Κυριακής